امروزه همگام با تخصصی شدن کارها، شاهد تاسیس و رشد شرکتهای مختلفی هستیم. چرا که مدیران و کارآفرین‌ها به دنبال ایجاد کسب‌وکار جهت بهره‌مندی از نیروی متخصص و کسب مزایای قانونی از شرکت می‌باشند. از این رو در صدد هستند تا در بستر یک شرکت منسجم، بر اساس اختیاراتی که شرکت به آنها اعطا می‌کند به فعالیت پرداخته و از مزایای قانونی شخصیت حقوقی آن بهره گیرند.
همچنین رشد دانش و فناوری موجب روند رو به رشد ثبت شرکتهای دانش بنیان شده است که حمایت‌های خاص و طراحی‌های جداگانه‌ای را دارا می‌باشد. در این مقاله از شرکت شتاب دهنده پیشگامان قصد داریم که به بررسی مفهوم شرکت دانش بنیان چیست، پرداخته و در نهایت مدارک لازم و نحوه ثبت شرکت دانش بنیان را بیان کنیم.
شرکت دانش بنیان چیست؟
شرکت دانش بنیان، شرکتی است که بر اساس علم، دانش، تحقیقات، نوآوری و کارآفرینی شکل گرفته و فعالیت خود را بر پایه اجرایی کردن و تولید یک اختراع و محصول متمرکز کرده است. در واقع این نوع شرکت‌ها در زمینه گسترش و کاربرد نوآوری، اختراع و تجاری سازی تحقیق و توسعه در حوزه فناوری برتر به فعالیت می‌پردازند.
لازم به ذکر است که شرکت دانش بنیان به تولید کالا و محصول نمی‌پردازد. در واقع این شرکت‌ها از تولید علم و دانش و اختراع کسب سود می‌کنند. به عنوان مثال فعالیت گروهی از پزشکان جهت به وجود آوردن فرمول ساخت واکسن در درمان سرطان و یا کووید-۱۹ در زمره فعالیت شرکت دانش بنیان محسوب می‌شود.
در واقع شرکت دانش بنیان از طریق فعالیت افراد متخصص و تحصیلکرده در حیطه و زمینه مورد نیاز، به تولید علم و اطلاعاتی پرداخته که این اطلاعات به عنوان محصول اصلی شرکت، کسب سود خواهد کرد. از این رو دارایی و محصولات شرکت دانش بنیان ملموس نبوده و حفظ مالکیت معنوی طرح‌ها جزو موارد اصلی اساسنامه شرکت محسوب می‌شود. مطالعه بیشتر : شرکت دانش بنیان چیست؟
ثبت شرکت دانش بنیان مزایای بسیاری چون دارا شدن امتیازات خاص دولتی، معافیت از پرداخت مالیات، معاف از عوارض مالیاتی گمرکی، سود بازرگانی و… را خواهد داشت. همچنین می‌توان از انواع تسهیلات اعطایی دولت جهت پشتیبانی از شرکتهای دانش‌بنیان نیز بهره گرفت.
مدارک لازم جهت ثبت شرکت دانش بنیان
در گام نخست جهت ثبت شرکت دانش بنیان، باید مدارک لازم ذیل را فراهم کنید که عبارت است از:
۱. گزارش کار و رزومه شرکت
۲. اساسنامه شرکت
۳. آگهی روزنامه رسمی شرکت
۴. شرکت نامه موسسه
۵. آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت
۶. آخرین نامه دریافتی بیمه شرکت
۷. شناسنامه و کارت ملی (کپی برابر اصل) تمام اعضای اصلی شرکت
۸. مدارک تحصیلی (کپی برابر اصل) تمام اعضای اصلی و موسس شرکت
۹. فهرست گزارش میزان دستمزد و وضعیت حقوقی کارکنان شرکت
۱۰. گواهی عدم سوء پیشینه تمام اعضای اصلی شرکت
۱۱. کسب مجوزهای لازم (کپی برابر اصل) برای فعالیت‌های شرکت دانش بنیان
۱۲. ارائه گواهینامه ثبت اختراع شرکت
۱۳. ارائه مستنداتی دال بر اعلام نیاز و وجود بازار مصرف کند برای کالا
مطالعه بیشتر : مزایای ثبت شرکت دانش بنیان چیست؟
فرآیند نحوه ثبت شرکت دانش بنیان
تاسیس شرکت دانش بنیان منوط به دارا بودن شرایط شاخص‌های عمومی و اختصاصی مرکز شرکتهای دانش بنیان می‌باشد. در واقع شرکتهای متقاضی جهت ثبت شرکت خود در رده شرکتهای دانش بنیان باید شرایط مشخص شده در شاخص‌های عمومی و اختصاصی را دارا باشند. از این رو شاخص‌های عمومی جهت ثبت شرکت دانش بنیان عبارت است از:
۱. دارا بودن مدرک کارشناسی اعضای هیئت مدیره شرکت دانش بنیان
۲. حداقل یک اختراع ثبت شده داخلی مرتبط به حوزه کاری موسسه و یا یک اختراع بین‌المللی
۳. حداقل ۳ سال سابقه مدیریتی و یا سابقه فعالیت کاری مرتبط با حوزه کاری موسسه
۴. وجود ۶ ماه سابقه کار برای سه نفر از اعضای اصلی شرکت و عدم وجود هیچ گونه سوء سابقه و تخلف در انجام تعهدات موسسه
همچنین شاخص‌های اختصاصی نیز عبارت است از:
۱. پردازش و تولید کالاهای دانش بنیان
۲. انجام تحقیقات جهت نهادینه سازی و بومی‌سازی دانش فنی مربوطه
۳. دریافت گواهینامه استاندارد و تاییدیه های مربوط به حوزه کاری شرکت
۴. ارائه کالای دانش بنیان جدید و یا ارتقا کالای دانش بنیان قبلی (حداقل هر ۲ سال یکبار)
۵. تخصیص حداقل ۷ درصد از درآمد شرکت دانش بنیان جهت تحقیق و توسعه موسسه
محصول و خدمت شرکت دانش بنیان باید دارای شاخص‌های ذیل باشد:
۱. سطح فناوری
موسسه مربوط جهت کسب تاییدیه ثبت شرکت دانش بنیان باید به ارائه محصول و خدمت در حوزه فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا باشد. به این معنا که دانش فنی فرآیند تولید محصول و خدمت باید به دلیل پیچیدگی فنی؛
کپی‌برداری از آن سخت بوده و یکی از موانع ورود شرکتهای دیگر باشد.
نیازمند تحقیقات گسترده توسط گروهی از افراد متخصص و مجرب باشد.
منجر به ایجاد کارکردهای خاص و پیچیده در محصول و خدمت باشد.
۲. مرحله تولید
محصول و خدمت باید در حد نمونه آزمایشگاهی با قابلیت بررسی فنی و یا در حال تولید باشد.
۳. طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه
شرکت باید طراحی مبتنی بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه محصول و خدمت را بر اساس طراحی داخلی، مهندسی معکوس، خرید و انتقال تکنولوژی خارجی انجام دهد. از این رو تولید محصول و خدمتی که تقلید صرف و کپی‌برداری باشد، تایید و ثبت نخواهد شد.
در مورد نحوه ثبت شرکت دانش بنیان باید بگوییم که در ابتدا باید شرکت مورد نظر به عنوان شرکت تجاری و یا شرکت سهامی خاص در اداره ثبت شرکت‌ها مجوز فعالیت خود را اخذ کند. در واقع از ابتدای امر شرکتی به عنوان ثبت شرکت دانش بنیان نخواهیم داشت.
از این رو این شرکت نیز مانند تمام شرکتهای دیگر به عنوان یک شرکت تجاری ثبت خواهد شد و بعد از تولید طرح‌ها و ارائه نمونه کاری مورد نظر وارد پروسه ارزیابی جهت تبدیل به یک شرکت دانش بنیان خواهد شد. بنابراین لازم است که فرد و مدیر به صورت شخصیت حقوقی و موسسه از قبل ثبت شرکت کرده باشند و سپس در ادامه به تاسیس شرکت دانش بنیان اقدام نمایند.
بعد از طی کردن گام اول در نحوه ثبت شرکت دانش بنیان به عنوان شرکت تجاری و حقوقی خود در اداره ثبت شرکت‌ها، باید به ثبت‌نام شرکت خود در سایت شرکت دانش بنیان بپردازید. بعد از ورود به سایت و مطالعه شاخص‌ها و صلاحیت‌های لازمه، اقدام به ثبت‌نام نمایید.
در مرحله ثبت‌نام باید اطلاعات لازم چون نام شرکت، شناسه ملی، اطلاعات شرکت، اسکن مدارک شرکت و آدرس ایمیل را ثبت نمایید. بعد از تکمیل ثبت‌نام، کد فعال‌سازی برای ایمیل شما ارسال خواهد شد.
در وب‌سایت باید فرم مربوط به درخواست ثبت شرکت دانش بنیان را تکمیل و ارسال کنید. از این رو باید ۳ نوع اطلاعات مربوط به شرکت را ثبت کنید که عبارت است از:
• اطلاعات اولیه و ثبتی شرکت: این اطلاعات شامل اطلاعات مدیرعامل و هیئت مدیره، اساسنامه و شماره ثبتی شرکت می‌باشد.
• اطلاعات مالی شرکت: اطلاعاتی چون هزینه‌های شرکت، میزان تولید خالص و ناخالص شرکت و اظهارنامه مالیاتی شرکت برای یک سال اخیر را باید بارگذاری نمایید.
• اطلاعات محصول شرکت: در این بخش باید اطلاعات دقیق و جامعی در مورد محصول ارائه شود تا کارشناس را متقاعد به ثبت شرکت دانش بنیان نماید.
پس از تکمیل ثبت‌نام و بارگذاری مدارک لازمه، اگر شرکت تجاری شما شاخص‌های عمومی و اختصاصی بیان شده را دارا باشد، طرح شما به مرکز صندوق نوآوری و شکوفایی معرفی شده و بررسی می‌شود. نتیجه بررسی‌ها یک تا دو ماه بعد به شرکت اطلاع داده می‌شود. بعد از بررسی اطلاعات ثبت شده در سامانه، شرکتهای دانش بنیان به ۴ دسته طبقه‌بندی می‌شوند که عبارت است از:
۱. ثبت شرکت دانش بنیان نوپا نوع ۱
۲. تاسیس شرکت دانش بنیان نوپا نوع ۲
۳.ثبت شرکت دانش بنیان تولیدی نوع ۱
۴. ثبت شرکت دانش بنیان تولیدی نوع ۲
۱.تاسیس شرکت دانش بنیان نوپا نوع ۱
شرکت نوپایی که محصول و خدمت خود را در مقیاس نمونه آزمایشگاهی تولید کرده است؛ اما اظهارنامه مالیاتی سال گذشته خود را ندارد در این دسته ثبت شرکت دانش بنیان قرار خواهد گرفت.
۲. ثبت شرکت دانش بنیان نوپا نوع ۲
شرکت نوپایی که در حال تولید کالا و خدمت ارائه شده خود بوده و یا در حد نمونه آزمایشگاهی محصول و خدمت با قابلیت بررسی فنی و دارای اسناد فروش بوده، می‌باشد. همچنین این نوع شرکت دانش بنیان فاقد اظهارنامه مالیاتی سال گذشته خود است.
۳. ثبت شرکت دانش بنیان تولیدی نوع ۱
شرکت نوپایی که دارای اظهارنامه مالیاتی سال گذشته خود بوده و حداقل ۲۵ درصد از درآمد عملیاتی آن، بابت فروش محصول و خدمات تایید شده دانش بنیان شرکت می‌باشد.
۴. ثبت شرکت دانش بنیان تولیدی نوع ۲
شرکت نوپایی که دارای اظهارنامه سال مالی گذشته و درآمد عملیاتی بوده، باید یکی از ۲ شرط زیر را داشته باشد تا در زمره شرکت دانش بنیان تولیدی نوع ۲ قرار گیرد.
شرط ۱: قادر باشد کالا و خدمات را در سطح اول فناوری و یا سطح دوم مرحله تولید، حداقل در نمونه آزمایشگاهی تولید و ارائه کند.
شرط ۲: شرکت مدیر اجرایی یک پروژه مهندسی، پیمانکاری و ساخت بوده که باید ۱۰ درصد از قیمت قرارداد پروژه بابت معیارهای محصول و خدمت شرکت دانش بنیان باشد.
اصلی‌ترین مشکلات شرکت دانش بنیان
ممکن است این سوال بوجود بیاید که با وجود حمایت‌های دولتی از شرکتهای دانش بنیان، شرکتهای دانش بنیان با چه مشکلاتی مواجه هستند؟ علی رغم حمایت‌های انجام شده، کماکان برخی از موانع باعث کند شدن رشد و شکوفایی این شرکت‌ها خواهند شد.
در واقع باید برای رشد و پیشرفت شرکتهای دانش بنیان که عموماً دارای افراد متخصص و نخبه با ایده‌های خلاقانه می‌باشد، باید بستر لازمه را فراهم کرد. از این رو ۴ مشکل و چالش اصلی وجود داشته که می‌تواند فعالیت و تولیدات شرکت دانش بنیان را تحت تاثیر قرار دهد که باید آنها را رفع کرد.
مشکلات شرکت دانش بنیان عبارت است از:
۱. وجود بوروکراسی اداری در روند نحوه ثبت شرکت دانش بنیان
اولین مشکل و چالش در آیتم، نحوه ثبت شرکت دانش بنیان می‌باشد. انجام مراحل طولانی و اخذ مجوزهای ثبت شرکت، زمان و انرژی بسیاری را از مدیران شرکت دانش بنیان تلف خواهد کرد و آنان را درگیر مسائل حاشیه‌ای می‌کند. از این رو با حذف مسائل حاشیه‌ای و سیستمی کردن روند ثبت شرکت دانش بنیان، می‌توان به تسریع انجام کار اصلی و کسب مزایای شرکت پرداخت.
۲. کمبود منابع مالی و نقدینگی شرکت دانش بنیان
از آن جایی که بخشی از منابع مالی شرکتهای دانش بنیان از طریق حمایت‌های دولتی و دریافت تسهیلات تأمین می‌شود، اما این میزان تسهیلات در مقایسه با منابع مالی لازمه جهت اجرای برنامههای دانش بنیان محدود بوده و صرفا بخشی از نقدینگی را تامین خواهد کرد. همچنین بهره‌گیری از تسهیلات بانک نیز با بهره بانکی بالا امکان‌پذیر بوده که خود مشکل دیگری را برای شرکتهای دانش بنیان به دنبال خواهد داشت.
۳. عدم عتماد به محصول و خدمت شرکتهای دانش بنیان
چالش دیگر شرکتهای دانش بنیان، عدم حمایت از محصول و خدمت داخلی و استفاده از محصولات خارجی در میان دستگاه‌های دولتی و مردم می‌باشد. در واقع استفاده از محصولات خارجی مشابه محصول شرکتهای دانش بنیان در دستگاه‌های دولتی باعث افزایش عدم اعتماد و آسیب به تولیدکننده‌های داخلی می‌شود.
۴. عدم وجود برنامههای بازاریابی و تجارت در شرکتهای دانش بنیان
آخرین چالش اصلی که شرکتهای دانش‌بنیان را با بحران و مخاطره روبه‌رو می‌سازد، عدم توانایی افراد شرکت در بازاریابی کردن محصول و خدمت خود می‌باشد. در واقع شرکت دانش بنیان از افراد متخصص و مجرب تشکیل شده است، اما این افراد با مسائل بازاریابی محصول چون معرفی محصول، انجام مذاکرات جهت ثبت سفارش محصول و خدمت، برقراری ارتباط با بازارهای بین‌المللی و صادرات محصول و… آشنایی ندارند. از این رو در مرحله فروش محصول و خدمت با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد که به حمایت‌های دولتی بیش از پیش نیاز خواهند داشت.
کلام آخر
بر اساس مطالب گفته شده، شرکت دانش بنیان یکی از شرکتهای پرکاربرد در دنیای امروزی بوده که بر پایه علم و فناوری و توسعه اقتصاد دانش محور به فعالیت می‌پردازد. در این مقاله مهمترین نکات و مسائلی را که در مورد ثبت شرکت دانش بنیان لازم بوده را بیان کردیم. از این رو می‌توانید با بررسی شاخص‌های عمومی و اختصاصی و تحلیل شرایط لازمه در مورد نحوه ثبت شرکت دانش بنیان به تصمیم‌گیری و اقدام در این حوزه بپردازید.