راه اندازی استارتاپ در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما وقتی اولین قدم را برمی‌دارید، متوجه می‌شوید که چالش های استارتاپ کوچک هم به اندازه راه‌اندازی یک کسب و کار بزرگ، پیچیده است. مفهوم Startup در چند سال اخیر در ایران پررنگ شده است؛ تا حدی که بعضی از افراد یک پروژه کوچک برای سرگرمی راه می‌اندازند و نام آن را استارتاپ می‌گذارند! در این مقاله از شرکت شتاب دهنده پیشگامان قصد داریم به سراغ کسب و کارهای نوپای واقعی برویم، بررسی کنیم با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند و چطور میتوان این چالش‌ها را حل کرد.
استارتاپ چیست؟
جواب دادن به این سوال، طول و تفسیر بسیاری دارد و در این مقاله، مجالی برای توضیحات جامع در این باره نیست. برای تعریف دقیق و جامع، می‌توانید مقاله «استارتاپ چیست» سایت پیشگامان را بخوانید. در ادامه تعریفی کلی و ساده ارائه می‌دهیم تا با دیدگاهی یکسان درباره این مفهوم، چالش‌های پیش روی استارتاپ را بررسی کنیم.
استارتاپ اولین مرحله راه‌اندازی یک کسب و کار است. یک یا چند فرد به عنوان بنیانگذار استارتاپ، ابتدا درباره نیاز مخاطبان و روش رفع آن ایده‌پردازی می‌کنند. سپس این ایده را به یک مدل کسب و کار تبدیل می‌کنند و وارد فرایند اجرا می‌شوند تا با برآورده کردن نیاز مخاطبان، درآمد داشته باشند.
۷ مورد از مهم‌ترین چالش های پیش روی استارتاپ
بعضی از بنیانگذاران استارتاپ، وقتی ایده‌های اولیه را پردازش می‌کنند و طرح‌های ابتدایی را ارائه می‌دهند، فقط به فکر مراحل نهایی کار هستند؛ جایی که کسب و کارشان به بلوغ رسیده، سهمی از بازار را به دست آورده و سود سالانه بسیار خوبی دارد. در این رویاپردازی‌ها، همه چیز آرمانی است و کسی به این فکر نمی‌کند که فروختن اولین محصول یا خدمات، تا چه اندازه می‌تواند سخت باشد! پس بیایید عینک خیال‌پردازی را از چشمانمان برداریم و بررسی کنیم که چالش های استارتاپ در دنیای واقعی چیست.
۱. رقابت شدید
در بین ایده‌های استارتاپی مختلف، تعداد ایده‌هایی که کاملا جدید باشند، بسیار محدود است. این بدان معناست که هر کسب و کاری از بدو راه‌اندازی باید در رقابتی شدید، برای جلب توجه مشتریان و به دست آوردن سهمی از بازار تلاش کند. البته حتی اگر ایده شما کاملا تازه باشد هم به جای رقابت شدید، با مشکل دیگری مواجه می‌شود. شما خودتان باید بازارسازی کنید. یعنی به مشتریان نشان بدهید به محصولات و خدمات شما نیاز دارند و سپس به آنها بفروشید.
راهکار مناسب برای این چالش
برای بقا در رقابت شدید بین کسب و کارها، باید استراتژی بازاریابی مناسبی داشته باشید، بتوانید از نظر کیفیت و قیمت با رقبای بزرگ رقابت کنید و ارزش افزوده‌ای برای مشتریان ایجاد کنید تا برای خرید از شما ترغیب شوند.
۲. کمبود نیروی کار
۵۹ درصد از کسب و کارهای نوپا بخاطر این مسئله شکست می‌خورند. نیروهای کار حرفه‌ای معمولا با دستمزد خوب کار می‌کنند و امکان تأمین این دستمزد برای بسیاری از مدیران تازه‌وارد وجود ندارد.
از طرفی، فضای کاری استارتاپ با هر فضای دیگری متفاوت است؛ اعضای چنین تیمی باید صبور باشند، در برخی موارد فداکاری کنند و روحیه سرسخت و جنگجویی داشته باشند. پیدا کردن افراد سازگار با چنین فضایی کار ساده‌ای نیست.
راهکار مناسب برای این چالش
برای حل این مشکل می‌توانید از افراد حرفه‌ای به عنوان هم‌بنیانگذار دعوت به همکاری کنید یا به صورت پروژه‌ای با آنها همکاری داشته باشید.
۳. کمبود بودجه و چالش‌های مدیریت مالی
آمار نشان می‌دهد ۷۳ درصد از کسب و کارهایی که در مراحل اولیه شکست می‌خورند، با مشکل کمبود بودجه مواجه بوده‌اند. این مورد از چالش های پیش روی استارتاپ در ایران جدی‌تر است، زیرا حمایت دولتی یا صندوق سرمایه گذاری ریسک‌پذیر و جذب سرمایه گذار برای استارتاپ در ایران به صورت رسمی و حرفه‌ای در کشور وجود ندارد.
راهکار مناسب برای این چالش
روش‌های مذاکره با سرمایه‌گذاران و جذب سرمایه گذار برای ایده را یاد بگیرید، طرح خود را به شیوه‌ای اصولی به آنها ارائه دهید و برای کسب و کارتان سرمایه‌گذار جذب کنید.
پیش از شرکت در جلسات جذب سرمایه، با مشاوران حرفه‌ای در زمینه کسب و کار مشورت کنید تا مطمئن شوید مشکلی در شیوه ارائه‌تان وجود ندارد. ارائه حرفه‌ای و مذاکره اصولی با سرمایه‌گذاران، احتمال موفقیت شما در جذب سرمایه را افزایش می‌دهد و جذب سرمایه هم می‌تواند عامل موفقیت کسب و کارتان باشد.
بیشتر بخوانید: انکوباتور استارتاپ چیست و چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
۴. بی‌اعتمادی مشتریان
قبل از اینکه شما وارد بازار شوید، مشتریان از رقیب‌هایتان خرید می‌کردند. حالا باید آنها را مجاب کنید تا به جای رقبا، از شما بخرند. مشتریان در مراحل اولیه راه‌اندازی کسب و کار، شما را نمی‌شناسند، به کیفیت محصولات و خدماتتان اعتماد ندارند و ترجیح می‌دهند به جای شما، به سراغ برند شناخته شده‌ای که همیشه از آن خرید می‌کردند، بروند.
راهکار مناسب برای این چالش
علاوه بر محصولات و خدمات باکیفیت، ارزش افزوده‌ای به مشتری ارائه بدهید. تست رایگان محصول، راه‌اندازی باشگاه مشتریان یا ارائه تخفیف ویژه برای خرید اول چند ایده‌ای است که می‌توانید به عنوان ارزش افزوده به مخاطبانتان ارائه کنید.
۵. کمبود منابع و زیرساخت
در دنیای امروز راه‌اندازی کسب و کار مثل گذشته ساده نیست. اکثر استارتاپ ها در فضای تکنولوژی فعالیت می‌کنند و به زیرساخت‌های قدرتمند نیاز دارند تا بتوانند نیاز مشتریانشان را با بالاترین کیفیت تأمین کنند.
انتظار فراهم کردن زیرساخت از یک کسب و کار نوپا مثل انتظار دویدن از یک نوزاد چند ماهه است! مسئله اینجاست که بسیاری از مشتریان این انتظار نابه‌جا را دارند و می‌خواهند هرطور که شده، نیازشان را به بهترین شیوه ممکن برآورده کنند. فقط تعداد کمی از مشتریان درک می‌کنند که ضعف در فرایندهای یک کسب و کار تازه، طبیعی است و باید کمی صبور باشند.
راهکار مناسب برای این چالش
روی برون سپاری حساب کنید. برای اینکه چه تیم‌ها و فرایندهایی باید در محل فعالیت کنند و چه فرایندهایی را میتوان برون‌سپاری کرد، برنامه‌ریزی کنید و استراتژی بچینید. مدیریت برون سپاری برای استارتاپ ها اهمیت بسیاری دارد.
۶. مسائل حقوقی و قانونی
متاسفانه در مسائل حقوقی و قانونی ایران، تفاوت زیادی بین یک استارتاپ و یک کسب و کار حرفه‌ای وجود ندارد. اگر سر و کارتان با اداره‌های دولتی و نهادهای حقوقی بیفتد، درگیر کاغذبازی‌های بی‌پایان می‌شوید و شاید لازم باشد اسناد و مدارکی را ارائه دهید که فراهم کردن آنها در این مرحله از کسب و کار، برایتان ممکن نیست.
راهکار مناسب برای این چالش
این مورد از چالش های پیش روی استارتاپ ها، راهکار خاصی ندارد! البته در صورتی که به مشکل جدی حقوقی یا مالیاتی برخوردید، می‌توانید از مشاوران و وکیل‌های حرفه‌ای کمک بگیرید و روشی برای حل آن پیدا کنید. به یاد داشته باشید که این افراد نمی‌توانند قانون را دور بزنند، اما چون با جزئیات قوانین و فرایندهای حقوقی آشنایی بیشتری دارند، ممکن است یک مسیر جایگزین برای رسیدن به هدفتان به شما پیشنهاد بدهند.
۷. چالش‌های ارتباط با بازار جهانی
تحریم‌های خارجی و محدودیت‌های داخلی از دیگر چالش های استارتاپ های ایرانی است. بسیاری از کسب و کارهای نوپا با هدف فعالیت بین‌المللی راه‌اندازی می‌شوند، اما این هدف برای بنیانگذاران ایرانی، سخت و دور از دسترس است. محدودیت‌های اینترنت، ارسال و دریافت کالا در مرز و تراکنش‌های مالی بین‌المللی بسیاری از کسب و کارهایی که پتانسیل فعالیت بین‌المللی دارند را به داخل مرز محدود کرده است.
راهکار مناسب برای این چالش
در ایران شرکت‌هایی به عنوان واسطه برای انجام تراکنش‌های بانکی، خرید VPS با موقعیت مکانی ثابت در کشورهای خارجی و احراز هویت وجود دارند. خدمات این شرکت‌ها ممکن است چالش‌های مربوط به فعالیت در سطح بین‌المللی را از پیش رویتان بردارد.
بیشتر بخوانید: انواع رویکرد استارتاپ
سایر چالش های استارتاپ
آنچه در قسمت قبل گفتیم، شبیه به ۷ خوان رستم بود. البته تفاوت این است که بعضی از بنیانگذاران، رستم نیستند و نمی‌توانند از این مشکلات عبور کنند. تفاوت دیگر هم این است که برخلاف هفت خوات، چالش‌ها بعد از هفتمین مورد به پایان نمی‌رسند و هنوز مسائلی وجود دارد که باید حل شوند.
در ادامه به سایر مشکلات احتمالی که در مسیر کسب و کارهای نوپای ایرانی وجود دارد، اشاره می‌کنیم:
- در ایران هنوز فرهنگ راه اندازی استارتاپ کامل جا نیفتاده و بسیاری از افراد توسعه یک کسب و کار نوپا را به عنوان شغل در نظر نمی‌گیرند.
- ارگان‌ها و نهادهای دولتی، حمایتی از تولیدکنندگان و خدمت‌رسان‌های تازه‌کار نمی‌کنند. هیچ صندوق رسمی برای سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر در ایران وجود ندارد.
- بازار ایران برای بسیاری از محصولات و خدمات انحصاری است. قدیمی‌های بازار اجازه ورود کسب و کارهای تازه را نمی‌دهند و آنقدر در مسیرشان سنگ می‌اندازند تا از چرخه رقابت حذفشان کنند.
- آموزش‌های حوزه استارتاپ در ایران بسیار کم و ناقص است. به همین دلیل افرادی که ایده جذابی دارند، بدون دانش کافی در این زمینه وارد فرایند اجرا می‌شوند. مدل کسب و کار اشتباه، ارائه محصول یا خدمات با کیفیت پایین و بازاریابی ضعیف از جمله چالش‌هایی است که بخاطر فقر اطلاعاتی بروز میکند.
کلام آخر؛ آیا همه چالش های پیش روی استارتاپ قابل حل است؟
همانطور که هیچ انسانی نمیتواند از همان سالهای ابتدای زندگی صخرهنوردی کند، یک استارتاپ هم نمیتواند در ماههای اول به سودآوری برسد و مستقل عمل کند. چالش های پیش روی استارتاپ ها اجتناب ناپذیرند، اما با حمایت و استراتژی استارتاپ درست میتوان آنها را از پیش رو برداشت یا از مسیری جایگزین به سمت هدف حرکت کرد.
بنیانگذار استارتاپ معمولا تجربه زیادی در زمینه راه‌اندازی یک کسب و کار ندارد و به تنهایی نمیتواند تشخیص دهد بهترین روش برای حل چالش‌های پیش رو چیست. حضور مشاوران حرفه‌ای و باتجربه در کنار بنیانگذار، به او کمک میکند مسائل مختلف را با کم‌ترین هزینه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن حل کند و بقای کسب و کارش را حفظ کند.
شرکت شتاب دهنده پیشگامان به همین منظور توسعه پیدا کرده تا به جوان‌های ایرانی کمک کند ایده‌هایشان را به استارتاپ تبدیل کنند. اعضای تیم پیشگامان تا زمان تبدیل شدن به یک کسب و کار و فعالیت مستقل همراه بنیانگذاران می‌مانند و از آنها حمایت می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره برنامه‌های شتابدهی، از طریق راه‌های ارتباطی موجود در سایت با ما تماس بگیرید.