نام شرکتهای دانش بنیان را بسیار شنیده‌اید، اما آیا با فعالیت آنها و اینکه چه خدماتی را ارائه می‌دهند، آشنا هستید؟ درباره ویژگی های شرکت های دانش بنیان چه می‌دانید؟ همانطور که می‌دانید، شرکتهای دانشبنیان نقش مهمی در ایجاد اشتغال، نوآوری و رشد اقتصاد کشور دارند. نقش شرکتهای دانشبنیان در اشاعه فناوری در شبکه‌های نوآوری، اهمیت وجود چنین شرکت‌هایی را بیشتر نمایان می‌کند.
افزایش میزان اشتغال، فروش، صادرات و به طور کلی انتقال فناوری از بخش تحقیقات به بخش تولید و صنعت، از نتایج فعالیت شرکتهای دانشبنیان است. در این مطلب از شرکت شتاب دهنده پیشگامان، به بررسی ویژگی های شرکت های دانش بنیان می‌پردازیم. پس در ادامه، ما را همراهی کنید.
تعریف شرکت دانش بنیان
شرکتهای دانشبنیان، به شرکت‌هایی گفته می‌شود که با استفاده از علم و دانش خود، اهداف و دانش علمی خود را تجاری‌سازی می‌کنند. این شرکتها، زیرمجموعه‌ای از شرکتهای کوچک و بزرگ هستند که فعالیت مستقلی دارند. عمده فعالیت شرکتهای دانشبنیان در زمینه‌های مختلفی است که رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- فناوری دارویی
- الکترونیک
- بیوفناوری
- مهندسی مکانیک
- فناوری نانو
- فناوری اطلاعات
- فناوری زیست‌محیطی
- تجهیزات پیشرفته نفت و گاز و پالایش و …
در سال‌های آینده، استفاده مردم از محصولات دانشبنیان هم به عنوان مصرف‌کننده و هم در حین کار برای موفقیت اقتصادی آنها حیاتی خواهد بود. ارزش یک کسب و کار نیز به همین ترتیب تعیین می‌شود؛ کسب و کارهایی که مبتنی بر ارائه اطلاعات به مشتریان هستند، بهتر از آنهایی که نیستند، کار خواهند کرد و کسب و کارهایی که می‌دانند چگونه اطلاعات را به دانش تبدیل کنند، موفق‌ترین خواهند بود. مطالعه بیشتر: انواع شرکت های دانش بنیان
تسهیلات شرکت دانش بنیان به چه صورت است؟
باتوجه به اینکه شرکتهای دانشبنیان برخاسته از دانشگاهها و پارکهای علم و فناوری بوده، گاهی نیازمند حمایت مالی از سوی بانکها و صندوقهای رفاه هستند. ازاینرو، صندوق نوآوری و شکوفایی در راستای شکوفایی شرکتهای دانشبنیان تأسیس شد.
این صندوق با سرپرستی معاونت علمی ریاست جمهوری با هدف حمایت از شرکتها و مراکز دانشبنیان شروع در سال 1389 شروع به کار کرد. با بررسیهای لازم به منظور احراز هویت شرکت برای دریافت وام، میتوان از تسهیلات قرضالحسنه صندوق نوآوری و شکوفایی با مدت بازپرداخت حداکثر تا 3 سال، از مزایای آن بهرهمند شد.
اصلی ترین ویژگی های شرکت های دانش بنیان
ما تعدادی از ویژگی های شرکت دانش بنیان را شناسایی کرده‌ایم که اگرچه آنها به هم مرتبط هستند، اما لزوماً همه آنها در یک محصول یا خدمات هوشمند وجود ندارند. با این وجود، آنها دستورالعمل‌هایی را ارائه می‌کنند که چگونه یک کسب‌وکار بالغ می‌تواند با ارتقای پیشنهادات خود، به یک کسب‌وکار مبتنی بر دانش تبدیل شود به‌گونه‌ای که اطلاعات را برای استفاده سازنده قرار دهد.
هر چه بیشتر از پیشنهادات مبتنی بر دانش‌بنیان‌ها استفاده کنید، هوشمندتر می‌شوند
برخی از کالاها و خدمات مبتنی بر دانش نه تنها خود هوشمندتر می‌شوند، بلکه کاربران خود را قادر به یادگیری می‌کنند. به عنوان مثال: CAMS، که یک سیستم تعمیر و نگهداری به کمک کامپیوتر جنرال موتورز است را در نظر بگیرید.
این سیستم به عنوان یک استاد راهنما برای کمک به مکانیکی‌های مبتدی در تشخیص و تعمیر خودروها، به یک سیستم حتی پیچیده‌تر تبدیل شده است. CAMS به این افراد اجازه می‌دهد تا مهارت‌های خود را اصلاح کنند. اکنون هر مکانیکی می‌تواند از کلیه تخصص‌های مرتبط با مکانیک سیستم‌ها بهرهمند شود.
محصولات و خدمات مبتنی بر دانشبنیان با شرایط متغیر سازگار می‌شوند
یک پیشنهاد ثابت به اندازه پیشنهادی که موقعیت‌های جدید را ارزیابی می‌کند و بر اساس آن خود را اصلاح می‌کند، ارزشمند نیست. ما مدت‌هاست به یخچال‌هایی که می‌دانند چه زمانی یخ‌زدایی کنند، عادت کرده‌ایم. ترموستات ساده خانگی که دمای اتاق را حس می‌کند و سپس گرمایش یا سرمایش آن را تنظیم می‌کند، یکی دیگر از محصولات هوشمند قبل از عصر رایانه است.
وقتی دانش در یک محصول ملموس ساخته می‌شود، حتی ممکن است در سطح اتمی یا مولکولی باشد، مانند مواد شیمیایی که طوری مهندسی شده‌اند که وقتی به مرحله‌ای مضر یا خطرناک می‌رسند، تجزیه می‌شوند.
یکی دیگر از مواد جدید که با شرایط متغیر سازگار می‌شود، برای استفاده در پنجره‌های شیشه‌ای طراحی شده است. ژل ابر که توسط Suntek توسعه یافته است، می‌تواند 90٪ از اشعه‌های خورشید را بسته به دما یا شدت خورشید منعکس یا منتقل کند.
برای مثال، هنگامی که دمای 68 درجه فارنهایت است، یک پنجره یا نورگیر پوشیده‌شده با این ژل، گرمای بیشتری را وارد می‌کند، اما زمانی که دمای آن 71 درجه فارنهایت باشد، شروع به بازتاب گرمای تابشی به جو می‌کند. هر ساله حدود 6 میلیارد فوت مربع شیشه جدید در سراسر جهان نصب می‌شود. Suntek ادعا می‌کند که اگر تمام آن شیشه‌ها با این ماده پوشانده شود، مصرف انرژی تا 17 درصد کاهش می‌یابد و بیش از 1 میلیارد تن آلودگی هوا از بین می‌رود.
کسب و کارهای دانش بنیان می‌توانند پیشنهادات خود را سفارشی کنند
محصولات و خدمات مبتنی بر شرکتهای دانشبنیان می‌توانند الگوهای در حال تغییر، ویژگی‌ها و نیازهای خاص مشتریان را تعیین کنند. به عنوان مثال، شرکتهای سازنده موبایل در حال کار برای تولید گوشی‌هایی با ویژگیهای دانش‌محور هستند.
به این صورت که سیم‌کارت شما به زودی متوجه خواهد شد که وقتی با اپراتورهای راه دور تماس می‌گیرید، از چه زبانی می‌خواهید استفاده کنید. همچنین به شما این امکان را می‌دهد که مخاطبین متمایز خود را بسازید تا مثلا بهترین دوست شما بداند که شما در حال تماس هستید. این سرویس هوشمند جدید همچنین می‌تواند شماره‌های پرتکرار شما را نه تنها با شماره، بلکه با نام تشخیص دهد.
محصولات و خدمات مبتنی بر دانش، چرخه عمر نسبتاً کوتاهی دارند
از آنجایی که نیمه عمر اطلاعات تخصصی کوتاه است، ازاینرو توصیه می‌شود خدمات مشاوره ارزی ارائه‌شده توسط بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید. این دانش بسیار تخصصی است و محصولات اغلب برای مشتریان شرکتی سفارشی می‌شوند.
اگرچه آن محصولات به وجود شرایط خاص بازار بستگی دارد، اما ماندگاری آنها کوتاه است. اطلاعات مربوط به کسب و کارها به طور گسترده منتشر می‌شود، در نتیجه محصولات آنها می‌توانند به سرعت توسط رقبا کپی شوند. بنابراین، بانکها برای حفظ سود و مزیت اختصاصی خود باید دائماً محصولات خود را ارتقا دهند.
کسب و کارهای دانشبنیان مشتریان را قادر می‌سازد تا در زمان واقعی اقدام کنند
اطلاعات زمانی ارزشمندتر می‌شود که بتوان به صورت آنی روی آنها عمل کرد. محصولات مبتنی بر دانش نیز می‌توانند در زمان واقعی عمل کنند. به عنوان مثال، زیراکس تعمیر و نگهداری را برای برخی از ماشین‌های بزرگ خود با یک مودم داخلی و یک گوشی که به طور خودکار خدمات میدانی را فراخوانی می‌کند، انجام می‌دهد.
ویژگیهای مورد نیاز برای اعضای هیئت مدیره شرکت دانش بنیان
فراهم کردن لیست ویژگی های شرکت دانش بنیان، برای ثبت چنین شرکتی کافی نیست. همانطور که گفتیم، گروه‌های دانش بنیان با هدف پیوند بین مراکز علمی و بازار و اقتصاد راه‌اندازی شده‌اند، پس حضور افراد علمی در هیئت مدیره این شرکتها هم به عنوان الزامات در نظر گرفته می‌شود. در ادامه به لیست ویژگیهای مورد نیاز برای اعضای شرکتهای دانش بنیان اشاره می‌کنیم.
– حداقل دو سوم از اعضای هئیت مدیره باید فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی باشند.
– حداقل دو سوم از اعضای هیئت مدیره باید سابقه کار در حوزه فعالیت شرکت داشته باشند. اگر چنین نیست، باید سه سال سابقه فعالیت در زمینه‌های علمی و مدیریتی داشته باشند.
– بهتر است یکی از اعضای هیئت مدیره، اختراعی در حوزه فعالیت شرکت ثبت کرده باشد (تفاوتی ندارد این اختراع به صورت کشوری ثبت شده یا بین‌المللی).
البته شرکتهای دانش بنیانی که نمونه اولیه موفقی تولید کرده‌اند، استانداردهای داخلی و بین‌المللی را به دست آورده‌اند و برای محصولات یا خدماتشان بازارسازی کرده‌اند، نیازی به فراهم کردن دو شرط اول برای اعضای هیئت مدیره ندارند.
تفاوت شرکت های دانش بنیان نوع 1 و 2
ویژگی محصولات دانش بنیان
مهم‌ترین تفاوت استارتاپ و شرکت دانش بنیان در محصولات آنها مشخص می‌شود. محصولاتی که این شرکتها تولید می‌کنند، باید سه ویژگی کلیدی داشته باشد:
– فرایند تولید محصولات دانش بنیان معمولا پیچیده است، به همین دلیل کسب و کارهای معمولی به راحتی نمی‌توانند از آنها کپی‌برداری کنند.
– ارزش افزوده‌ای که محصولات دانش بنیان تولید می‌کنند، به واسطه تکنولوژی یا دانشی است که در تولید آنها به کار رفته.
– پیش از تولید محصولات دانش بنیان، باید تحقیقات علمی انجام شود و خروجی نهایی بر مبنای این تحقیقات، توسعه پیدا کند.
لیست شناسایی محصولات دانش بنیان، به صورت سالانه یا دو سال یک بار منتشر می‌شود. آخرین بروزرسانی این لیست در سال ۱۴۰۰ ارائه شده و محصولات دانش بنیان را دسته‌بندی می‌کند. مطالعه بیشتر: محصولات دانش بنیان ایران
کلام پایانی
همانطور که به ویژگی های شرکت های دانش بنیان اشاره شد، به این نتیجه رسیدیم که چقدر وجود این شرکتها برای ارتقای دانش فناوری و افزایش اشتغال‌زایی اهمیت زیادی دارد. از آنجایی که پایه و اساس این شرکتهای دانشبنیان را قشر تحصیل‌کرده و دانشجوها تشکیل می‌دهند، اعطای تسهیلات ویژه به آنها بسیار مهم است.
سرمایه‌گذاری کافی بر روی شرکتهای دانشبنیان، امکان خدمات تجاری سازی محصولات دانش بنیان را افزایش می‌دهد و این موضوع در به روز شدن محصولات تولید‌شده و توسعه آنها از سوی این شرکتها نقش مهمی دارد.